Begroting 2018 - Algemene beschouwing
01/11/2018 - De bespreking van de begroting wordt ingeleid met de algemene beschouwingen. Hieronder de tekst die Marieke van Noort uitsprak.
Voorzitter,
Onze eerste algemene beschouwingen als oppositiepartij... Laat ik beginnen met de positieve kant daarvan te benoemen. Want het is oprecht fijn om nu eens niet een compromis tussen allerlei partijen en belangen te hoeven verdedigen, maar gewoon te kunnen zeggen wat je er echt van denkt!
Maar een van de nadelen van in de oppositie zitten, is dat je niet meer verantwoordelijk ben voor de echt belangrijke besluiten zoals de begroting. En dat is te merken voorzitter, want met Progressief Woerden in het college was een begroting als deze er nooit gekomen. Progressief Woerden is een partij waar duurzaamheid, het groen en vooral de zorg voor de mensen die de overheid wat harder nodig hebben voorop staan. Dat betekent in de praktijk vaak financieel sobere programma’s, coalitieakkoorden en begrotingen. Want als je het één belangrijk maakt moet je eerlijk zijn over dat er van het ander niet teveel kan.
De begroting van de huidige coalitie en het coalitieakkoord waar ze op gebaseerd is, zijn alles wat Progressief Woerden niet is: het geeft geld uit aan ongeveer alles behalve aan de mensen die ons het hardste nodig hebben, juist op het sociaal domein wordt flink bezuinigd. En de rekening voor al die uitgaven wordt; óf 1.[JV1] , genegeerd, omdat er geen dekking tegenover de beschreven ambities staat, óf, 2, naar de toekomst geschoven, omdat de financiële consequenties pas na deze periode genomen worden óf, 3, leiden ertoe dat Woerden op de belangrijkste indicatoren van financiële gezondheid achteruit boert als ze wel in deze begroting zitten.
Voorzitter, onze fractie kan er weinig anders van maken: deze coalitie is niet goed voor Woerden; inhoudelijk niet -- maar vooral financieel niet. Ik zal de rest van mijn beschouwingen gebruiken om dit te onderbouwen en de raad achter te laten met een amendement dat weergeeft hoe het, volgens ons, wél zou moeten. Want we blijven natuurlijk wel constructief.
Eerst over ambities waar geen dekking tegenover staat. Als groene partij zijn wij blij met de klimaatambities van de gemeente/dit college. Maar zonder budget om inwoners met een onrendabele top tegemoet te komen komt van het mooie woonlastenneutraal streven natuurlijk weinig terecht. Echte participatie wordt niet bereikt met de 1,5 FTE die begroot is om de ruim 400 inwoners met meer afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden. Bij het duurzaam herstructureren van een bedrijventerrein hoort ook het investeringsbudget in de projectbegroting. Als preventie je ambitie is in het sociaal domein, is het onverstandig om de twee miljoen die je ermee hoopt te besparen al uit te geven voordat je weet of die besparing ook gaat realiseren.
Dan over rekeningen die naar de toekomst geschoven worden. We zien dat de coalitie een forse hypotheek op de toekomst neemt. Vanaf 2023 moeten we 1,5 miljoen gaan bezuinigen om de begroting structureel dekkend te krijgen, maar nu laten we het nog even breed hangen…? Dit gaat wat ons betreft nogal ver. En alvast investeringen aankondigen in een brug en een extra weg maar de lasten daarvan vooral bij volgende coalities op de begroting te zetten, zonder oog te hebben voor de schuldpositie die hierdoor nog verder verslechtert… dat kan natuurlijk niet. Hetzelfde geldt voor de onderwijshuisvesting waar de reserveringen ook nog geen rekening houden met de eisen van de toekomst. Het is duidelijk te merken dat de heer Draaisma die altijd wél kritisch op financiën was tegenwoordig een andere portefeuille heeft.
Dan over de financiële positie van de gemeente Woerden. Berenschot was glashelder over de Woerdense begroting; de schuldquote en de solvabiliteit van de gemeente zijn zorgelijk. Gelukkig deed ze ook concrete aanbevelingen over hoe de gemeente dat op zou kunnen lossen. Namelijk door kritisch naar investeringen te kijken. Blijkbaar is die boodschap voorbij gegaan aan dit college: de leningenportefeuille loopt tot 2022 op met 36 procent en er worden afspraken gemaakt voor forse investeringen die nu nog niet eens in volledig de begroting zijn terug te vinden. Want de brug en een extra weg die moeten er komen. Berenschot deed ook de suggestie om de onbenutte belastingcapaciteit te gebruiken om de financiële situatie te verbeteren. Het college benut die capaciteit wel, maar gebruikt het geld om de eigen wensen te financieren in plaats van om de financiële huishouding op orde te brengen. Het resultaat is dat we nu niet op twee, maar op drie of misschien wel vier van de vijf financiële kernindicatoren niet meer in het groen staan. Want na deze periode moet er dus nog flink bezuinigd worden en er is dus ook geen sprake een structureel sluitend financieel beleid.
Deze drie zorgpunten maken dat wij, als Progressief Woerden, niet blij zijn met deze begroting. De vraag is of het anders kan? beter? Jazeker! En in de rest van mijn beschouwingen laat ik graag zien hoe.
Met een fors amendement hopen we de ogen van onze collega’s te openen. We kunnen namelijk werken aan een financieel gezonde gemeente én werken aan structurele verbeteringen voor Woerden op het gebied van economie, duurzaamheid en het sociaal domein. Het enige wat je ervoor moet laten zijn investeringen in een brug en een extra weg waarvan het maatschappelijk rendement voor de gemeente Woerden toch negatief is. Investeringen die dus ook vanuit rationeel perspectief niet verstandig zijn.
Maar we maken ons weinig illusies voorzitter. De romp van deze coalitie, bestaande uit LijstvanderDoes en CDA, heeft de hele campagne lang volgehouden dat investeren in die weg zonder financiële gevolgen kan: ‘de inwoner gaat er niets van merken’ riepen ze. Nu erkennen dat dat onzin was zal voor hen wel een brug te ver zijn. Ons amendement zal het daarom waarschijnlijk niet halen, dus laten we pragmatisch zijn. Waar valt er in de politieke realiteit van vandaag voor ons nog winst te boeken? Wij hebben hiervoor diverse voorstellen gedaan en gesteund. Ik ga ze niet allemaal expliciet noemen maar neem u mee langs de gedachten die wij erbij hebben.
Allereerst, zien we een echt Woerdens college dat de ambitie uitspreekt dichter bij de inwoners en hun initiatieven te willen staan. Wat ons betreft komt dit nog te weinig terug in de doelenbomen van de voorliggende begroting, maar onze opmerkingen hierover ontvingen eerder zoveel enthousiasme dat we alle vertrouwen hebben in de richting die deze coalitie hierin kiest.
Ook zien we goede ambities in het sociaal domein, waarbij er hard gewerkt zou gaan worden aan het fundament: de sterke Woerdense sociale samenleving. Preventie staat voorop. Wat ons betreft mooie doelen, en in lijn met het sociale beleid waar wij ons in voorgaande jaren voor hebben ingezet. Maar waarom kan het sociaal domein ineens dik 1 miljoen goedkoper dan vorig jaar?
En nu we het toch over ‘bomen’ hebben: die Woerdenaren hebben ons luid en duidelijk laten horen dat we er daar beter méér dan minder van zouden moeten hebben. Dat vindt de hele Woerdense samenleving, en eigenlijk denk ik ook de hele gemeenteraad. Wij verwachten raadsbrede steun.
En er is nog meer vooruitgang te boeken op duurzaamheid. De afvalinzameling is afgelopen jaren fors vooruitgegaan dankzij het door Progressief Woerden verzonnen systeem van belonen voor minder restafval. Samen met CUSGP en D66 dienen wij nu een motie in om meer werk van specifieke stromen als luiers, papier en GFT te maken.
Kortom, er valt van alles te verbeteren in deze begroting. In tweede termijn komen we terug op alle concrete voorstellen.
Voorzitter, ik sluit af met een kort sprookje dat gaat over de puur fictieve familie Meijendoes,
Het gaat goed in huize Meijendoes. Mama is er kostwinner en heeft net promotie gehad en heeft nu een baan met flinke bonussen. Daardoor is er maandelijks lekker veel geld te besteden. Het voelt zo rijk dat ze durft te dromen over de aanschaf van een nieuwe auto. Ze heeft ook al een idee welke. Een mooie zevenzitter moet het worden. Een Tesla Model X, elektrisch met fikse actieradius -- maar wel duurzaam. Lekkere audio, cruise control en mooie lichtmetalen velgen. Zo’n auto waar alle vrienden jaloers op zullen zijn. En die zo praktisch is dat ook manlief er wel oren naar heeft. Want het hele hockeyteam van dochterlief kan op zaterdagochtend in een keer mee. Nooit meer gedoe bij de Ikea als er een nieuwe Paxkast voor de kinderkamer wordt aangeschaft. Heerlijk voor de vakantie als alle kampeerspullen makkelijk in de achterbak passen. Iedereen is enthousiast.
En het prijskaartje? Geld speelt vandaag even geen rol, want het gaat goed. Een auto op afbetaling? Dat kan prima! Maar dan… De kosten in onderhoud vallen toch wel hoog uit. Dure winterbanden, dure grote beurt, dure accu’s die vervangen moeten worden. En iedere maand die afbetalingen. Al met al drukt de auto flink op de maandlasten van de familie Meijendoes. Maar het geld kwam iedere maand binnen dus geen echt probleem!
Voorzitter, u voelt hem al aankomen: Helaas loopt het niet zo goed af met dit sprookje. Het gaat namelijk ook weer een keer slechter met de economie en hardwerkende mama moet salaris inleveren. Bonussen krijgt ze ook nauwelijks meer. De prachtige auto wordt een molensteen om de nek van het jonge gezin. Hij is nog steeds niet afbetaald, dus verkopen kan niet. Dat zou pas echt kapitaalvernietiging zijn. En ook het onderhoud loopt door. Ineens staat de contributie van de hockeyvereniging ter discussie. Versleten kleding vervangen kan niet langer en de wekelijkse boodschappen drukken flink op het resterende budget. Het gezin vraagt zich af waarom ze die auto eigenlijk gekocht hebben? Konden diezelfde dingen niet ook allemaal met de Volkswagen E-golf die het gezin hiervoor had? Waarom hebben we ons niet gerealiseerd welk risico we namen? Vraagt papa Meijendoes zich wanhopig af… Voorzitter, speciaal voor de heren Brouwer en van Meijeren, eindigt mijnheer Meijendoes met een Bijbels spreekwoord: Bezint eer ge begint!
Tot zover voorzitter!