Kritiek op handelen, waardering voor inhoud oud-wethouder Duindam

17/05/2016 - Progressief Woerden heeft een genuanceerd maar stevig oordeel geveld naar aanleiding van het integriteitsonderzoek van Berenschot over de opgestapte wethouder Duindam.

Hieronder de spreektekst van de woordvoerder Jelmer Vierstra:

Voorzitter,

Maar ook de rest van het college, collega leden van de raad en mensen op de publieke tribune. De afgelopen jaren hebben het Woerdens college, een innovatieve ICT ondernemer, het ministerie van Binnenlandse zaken en een paar collega gemeenten hard gewerkt. Heel hard gewerkt om een grote misstand in Nederlandse gemeenten aan te pakken. Al jarenlang betalen gemeenten, en dus onze belasting betalende inwoners, te veel aan twee grote ICT bedrijven die samen de markt voor gemeentelijke software domineren. Veel te veel. Er is niet voor niks een parlementaire enquête aan gewijd.

En de ambitie dergelijke misstanden aan te pakken verdient in de eerste plaats veel lof. Lof voor ons college, lof voor de andere partijen en lof voor oud wethouder Bob Duindam die daar zo’n prominente rol in speelde. Toch is de fractie van Progressief Woerden kritisch over het de handelswijze van oud-wethouder Duindam en uiteindelijk van mening dat zijn aftreden terecht is. Als het niet al eerder was gebeurd, dan wel vanavond, denken wij. En daarnaast verdient de rest van het college wat ons betreft ook een kritische noot vanwege haar onvoldoende zorgvuldige houding in dit supergevoelige dossier. Want ook al is het omwille van een hoger doel, een overheid moet het spel zo zuiver en transparant mogelijk spelen.

Bureau Berenschot heeft onderzoek voor ons gedaan. Onderzoek om te bepalen of wethouder Bob Duindam zijn zakelijke, zeg maar privébelangen en het algemene, zeg maar gemeentelijke, belang wel goed gescheiden had. En om te bepalen wat er precies wel en niet zuiver en transparant was aan de manier waarop besluitvorming in het college voor deze samenwerking tot stand is gekomen.

Uit dit onderzoek blijkt dat wethouder Duindam een gedane belofte niet is nagekomen en daar vervolgens ook niet transparant over is geweest. Namelijk de belofte om afstand te doen van belangen in bedrijven die zich op de markt van gemeenten richten. Het argument achteraf dat het niet zo makkelijk is om van dergelijke aandelen afstand te doen is voor de fractie van Progressief Woerden niet zo relevant. Vooral niet omdat de heer Duindam niet heeft gedeeld dat het in eerste instantie niet lukte om afstand te doen en ook niet heeft gedeeld dat het later via een constructie met een stichting is gebeurd. In onze ogen meer een cosmetische operatie dan echt van belangen afstand doen. Hij heeft dat niet met zijn collega’s in het college, niet met zijn eigen fractie en niet met de gemeenteraad gedeeld, ook niet als vragen in die richting werden gesteld. En dat is iets wat natuurlijk absoluut wel had gemoeten. Zeker omdat genoemde partijen waarin hij belangen had op een bepaald moment ook zaken met de gemeente Woerden gingen doen. Uit het rapport blijkt zelfs dat de belangen van de heer Duindam in partijen waar de gemeente zaken mee deed in de loop van de tijd eerder uitgebreid zijn dan afgebouwd. Bijvoorbeeld door het verstrekken van achtergestelde leningen aan Gemboxx en het nemen van aandeel in het aan Gemboxx gelieerde bedrijf Innovum. Wat de fractie van PW betreft is dat meer dan vergeefbare laksheid of naïviteit.

Naar de beweegredenen hiervoor kunnen we niet meer vragen, de wethouder is immers vertrokken. De interpretatie van de fractie van Progressief Woerden hierover is dat de heer Duindam vindt dat een zakelijk belang hebben in een bedrijf dat opdrachten doet voor de gemeente waarin hij zelf als wethouder het algemeen belang dient in dit specifieke geval geen probleem was. De gemeente was immers bezig met een grotere zaak van algemeen belang, het bestrijden van dat vermaledijde ICT monopoly. Een belang dat alleen gediend kon worden als bedrijfsleven en overheid innig samen werkten aan een geweldige innovatie in de gemeentelijke ICT wereld. Samenwerken om een alternatief te bouwen voor de twee monopolisten om daarmee uiteindelijk heel veel belastinggeld vrij te houden voor nuttiger zaken. En vanuit dat licht is er ook wel begrip bij de fractie van Progressief Woerden voor de handelswijze van Duindam. En toch kan het niet.

Want ook al kunnen zakelijke belangen van een bedrijf en het algemeen belang van een overheid prima samen opgaan, dat is uiteindelijk het hele doel van zo’n innige samenwerking. Dat betekent volgens Progressief Woerden niet dat één speler in dit spel, wethouder Duindam in dit geval, beide partijen vertegenwoordigt of in beide partijen belangen kan hebben. Natuurlijk geeft goede kennis van beide partijen die met zo’n dubbelrol samenhangt bepaalde synergie in zo’n proces. Maar als op termijn de belangen van opdrachtgever, de gemeente Woerden, en opdrachtnemer, Gemboxx in dit geval, onverhoopt een keer uit elkaar gaan lopen. Omdat iets veel meer blijkt te kosten, of er een faillissement dreigt, of cruciale medewerkers vertrekken. Dan kan je in de situatie komen dat handelen het resultaat wordt van uiteenlopende belangen van gemeente en bedrijf. Absoluut geen ondenkbare gedachte in de ontwikkeling van zoiets innovatiefs als waar Woerden en Gemboxx hier mee bezig waren. Daar ligt belangenverstrengeling volgens Progressief Woerden op de loer, niet uit kwade zin maar gewoon omdat in ondernemen niet alles voorspelbaar is. En het feit dat dit risico is genomen, al dan niet bewust, is voor Progressief Woerden de belangrijkste reden om te vinden dat het terecht is dat wethouder Duindam is afgetreden. En in dit licht heeft de fractie een paar vragen aan dit college:

Hoe kijkt het college terug op de beslissing om diensten en producten in te kopen bij een bedrijf waarvan een van de wethouders zo nadrukkelijk zakelijk bij betrokken was?
Is het ooit in het college opgekomen dat de belangen van Gemboxx en de gemeente tegenover elkaar zouden kunnen komen te staan?
En dat dit tot een loyaliteitsconflict zou kunnen leiden bij een zakelijk betrokken wethouder?

En nu we dan toch bij de rol van het college zijn. Uit het rapport blijkt dat wethouder Duindam in een bepaalde fase door een collegebesluit bestuurlijk opdrachtgever is geweest van een samenwerkingsproject met Gemboxx. Dit terwijl het college al eerder heeft laten blijken te snappen dat een rol van wethouder Duindam in de samenwerking met Gemboxx gezien zijn verleden onwenselijk was. Namelijk door de wethouder in de besluitvorming hierover niet mee te laten stemmen. Daarom de vraag:

Waarom heeft het college besloten om de op dit dossier gevoelig liggende wethouder Duindam bestuurlijk opdrachtgever te maken?

Dan iets verder terug in de tijd om tot onze volgende vragen te komen. In de fase dat bekend was dat wethouder Duindam zakelijke belangen had kon de gemeente Woerden niet samenwerken met Gemboxx. Vanaf het moment dat het college in de veronderstelling leefde dat er afstand gedaan was van die aandelen kon het in de ogen van het college kennelijk wel. De fractie van Progressief Woerden kan zich voorstellen dat daarin niet over een nacht ijs is gegaan, gezien de historie van collega Duindam bij Gemboxx. Men is uiteindelijk toch een moeilijk en innovatief traject in gestapt met een partner die vanwege de rol van Duindam gevoelig lag.

Waarom heeft het college niet nadrukkelijk bij de wethouder om bewijzen gevraagd dat de zakelijke belangen echt afgestoten waren?
En hoe beoordeelt het college nu de feiten waaruit blijkt dat belangen van de heer Duindam eerder toe- dan afgenomen zijn tijdens de zakelijke samenwerking met Woerden?

Tot slot voorzitter, nog een paar vragen over Gemboxx zelf. Want rondom de publicatie van het rapport van Berenschot zijn wij als gemeenteraad gemaild door de directeur van Gemboxx. Hij laat daarin weten dat hij doelbewust geheime stukken heeft gelekt en dat hij het aftreden van wethouder Duindam onnodig vindt. Dat vinden wij als fractie op zijn minst een wonderlijke opstelling van een partner/opdrachtgever. En wij vragen ons nadrukkelijk hoe het college deze acties ziet in het licht van toekomstige samenwerking. Dat zal een lastige afweging zijn, omdat het inhoudelijk te prijzen is dat Woerden samen met Gemboxx bezig is met het ontwikkelen van de Inwonercloud en de coöperatie.

Hoe beoordeelt het college het optreden van de directeur van leverancier/partner Gemboxx?
Heeft dit optreden wat het college betreft consequenties heeft voor de samenwerking?
Zijn er alternatieven zijn om deze ICT ontwikkelingen voort te zetten met andere partijen?

Tot slot nog een algemene opmerking: De heer Duindam heeft zich niet ten koste van de gemeente Woerden willen verrijken. Dat is ook niet uit het onderzoek gebleken en die conclusie is denk ik heel belangrijk. Ook willen wij de rol van Bob Duindam voor Woerden niet decimeren tot dit voorval. Hij heeft veel goeds gedaan als wethouder, zich met hart en ziel ingezet voor Woerden, met zeer veel betrokkenheid bij onze inwoners. Wij vinden het oprecht heel jammer dat de samenwerking zo geëindigd is.

Tot zover voorzitter.

Nieuwsoverzicht